الزامات حسابداری و مالی در مدیریت شرکتهای پیمانکاری (رویکرد کتیبه رخ)
حسابداری شرکتهای پیمانکاری به دلیل ماهیت پروژهمحور و بلندمدت فعالیتها، نیازمند چارچوبهای محاسباتی متفاوتی نسبت به سایر شرکتها است. تمرکز اصلی بر شناسایی صحیح درآمد و تخصیص دقیق هزینهها در طول عمر پروژه است که مستلزم رعایت دقیق استاندارد حسابداری شماره ۲۹ میباشد.
۱. مبانی شناسایی درآمد (استاندارد ۲۹)
- روش درصد تکمیل: درآمد باید به صورت دورهای بر اساس درصد پیشرفت فیزیکی پروژه شناسایی شود، نه صرفاً بر اساس زمان ارسال صورت وضعیتها یا دریافت وجوه نقد.
- برآورد دقیق سودآوری: ضرورت بازبینی مستمر برآورد کل هزینهها و کل درآمد قرارداد. در صورت پیشبینی زیان در هر مرحله، کل زیان مورد انتظار باید در همان دوره در صورت سود و زیان شناسایی گردد.
- تفکیک قراردادها: تفکیک پروژههایی که قابلیت اتکای بالایی بر تکمیل آنها وجود دارد (برای شناسایی درآمد) و آنهایی که در مراحل اولیه یا مناقشه هستند.
۲. مدیریت و تخصیص بهای تمام شده پروژه
- تفکیک هزینههای مستقیم: ثبت دقیق هزینههایی که مستقیماً به فعالیت اجرایی پروژه مرتبط هستند (مانند مواد مصرفی سایت، دستمزد مستقیم نیروی انسانی کارگاه، و پیمانکاران فرعی).
- بهایابی سربار (Overhead Allocation): ایجاد یک مبنای تخصیص منطقی و قابل دفاع برای توزیع هزینههای عمومی شرکت (مانند اجاره دفتر مرکزی، حقوق تیم مدیریت ارشد، و هزینههای مالی) به پروژههای فعال.
- حسابداری ماشینآلات: ثبت دقیق استهلاک تجهیزات سنگین و تخصیص آن به پروژههایی که از ماشینآلات استفاده کردهاند، که اغلب به صورت ساعتی یا روزانه محاسبه میشود.
۳. حسابداری تعهدات و ریسکهای مالیاتی
- مدیریت پیشدریافتها: وجوه دریافتی به عنوان پیشپرداخت از کارفرما، تا زمان کسب درآمد متناظر، در ترازنامه به عنوان بدهی ثبت و کنترل میشود.
- تعهدات مالیاتی: مدیریت دقیق مالیاتهای تکلیفی کسر شده از پیمانکاران فرعی و همچنین تعهدات مربوط به بیمه تأمین اجتماعی پروژهها.
- ضمانتنامهها: ثبت تعهدات مربوط به ضمانتنامههای شرکت در مناقصه و حسن انجام کار به عنوان تعهدات احتمالی در صورتهای مالی تا زمان آزادسازی آنها.
۴. گزارشگری مالی و شفافیت
- داراییهای در جریان ساخت: ثبت صحیح هزینههای انباشته شده پروژههای ناتمام در بخش داراییهای جاری ترازنامه.
- افشای اطلاعات: ارائه یادداشتهای توضیحی کامل در خصوص برآورد پیشرفت فیزیکی، ریسکهای مربوط به مطالبات بزرگ از کارفرما و وضعیت حقوقی پروژههای متوقف شده.
به طور خلاصه، موفقیت مالی در شرکتهای پیمانکاری تابعی از نظم در اجرای استاندارد ۲۹ و توانایی سیستم حسابداری در ردیابی لحظهای هزینهها در برابر پیشرفت فیزیکی کار است.